از چاپ کلاقی یا همان چاپ باتیک چه اطلاعاتی دارید؟

می توان گفت چاپ کلاقی یا همان چاپ باتیک به معنا و مفهوم چاپ مقاوم است و یا به عبارتی دیگر به معنی و مفهوم پوشاندن قسمت هایی از سطح یک پارچه ی مناسب با استفاده از ماده ای مقاوم و ضخیم که مانع از نفوذ رنگ به درون بافت های پارچه می شود و بدین صورت نقوش و طرح هایی زیبا بر روی پارچه مان شکل می گیرد.

لازم به یادآوری است نقوش و طرح ها در چاپ کلاقی یا چاپ باتیک در هنر هر منطقه و ناحیه ای، نشانگر و بیانگر عادات، آداب و رسوم فرهنگ مردم آن منطقه و همچنین دین و ایین آن ها نیز می باشد. پارچه های چاپ شده در این روش، بسیار خیال انگیز و نیز زیبا هستند و می توان گفت با همه ی سادگی هایی که دارند نشانه و نمودی از پایداری یک آداب و رسوم و سنت و همچنین یادگاری از پیشینیان و گذشتگان ما می باشد که شامل ساخته ها و تجربیات عینی هنر آن مردمان و نیز پشتکاری بسیار قابل احترام و ستایش برانگیز می باشد.

چاپ کلاقی یا همان چاپ باتیک، موارد استفاده ی بسیار زیادی دارد؛ برای نمونه انواع گوناگونی از پرده ها، دیوار کوب ها، تابلو ها و نیز لباس های محلی و یا حتی لباس های هنری و زیبا را می توان عنوان کرد.

متاسفانه به دلیل نبود امکانات لازم و نیز شناخت ناکافی از این هنر به به دلایلی چون کم بودن و نیز در دسترس نبودن آثار باقی مانده از گذشتگان، یا وجود استاد کاران اندک در این هنر که این استاد کاران نیز به صورت سنتی به انجام و ارایه ی این هنر می پردازند دلیلی است محکم برای این موضوع که این هنر اصیل و زیبا به خوبی شناخته نشده و در میان اکثریت مردم، رشته ای ناشناخته تصور و تلقی شود؛ تمامی موارد و دلایل بالا، باعث شده است تا این هنر اصیل به فراموشی سپرده شود در حالی که چاپ باتیک، هنری است که کاربرد های فراوان و با ارزشی در زندگی روزمره انسان می تواند داشته باشد، امروزه پرینتر های جدید به بازار آمده است که قابلیت چاپ روی پارچه را دارند و جوهر آن ها درون کارتریج پرینتر می باشد که برخی مدل ها قابلیت شارژ کارتریج نیز دارند.

بررسی کوتاه هنر چاپ در دوران قبل از اسلام و بعد از اسلام

براساس اسناد و مدارک موجود و به دست آمده، در حدود سال های 1500 تا 2500 قبل از میلاد، ابریشم از طریق چین به کشور ایران وارد شد و راه یافت. می توان گفت ابریشم تنها کالایی در آن زمان بود که به به صورت ترانزیت از ایران زمین می گذشت و مردم ایران نیز از عمده خریداران و نیز فروشندگان این محصول به به کشور های غربی بودند.

ابریشم بافی در آغاز قرن 7 میلادی در کشور ایران مورد تاکید قرار گرفت؛ ابرشیم هایی که نقوش و طرح های آن ها اغلب شلوغ و پر کار بود و معمولا در بیشتر از 5 رنگ بافته می شده است. لازم به ذکر است مردم اهالی منطقه ی مازندران تقریبا از سده ی 6 قبل از میلاد به روش چاپ بر روی پارچه با استفاده از هنری که امروزه هنر چاپ باتیک نامیده می شود آشنا بوده اند و به وسیله ی این هنر زیبا، پارچه هایی ابریشمین را منقوش کرده و طراحی می نمودند.

تاریخچه ی چاپ باتیک در ایران زمین

این شیوه ی چاپ را کلاقی یا کلاغی نیز نام می نهند؛ در برخی از نقاط و مناطق نیز واژه ی قنوز که در زبان آذری معادل ابریشم است تلفظ می شود. وجه تسمیه این واژه در آن است که در روزگاران گذشته و دور، اغلب قسمت ها و بخش هایی از یک پارچه را که قرار بود رنگ آمیزی شود به اشکال متفاوت و خاصی می دوختند و یا گره می زدند و سپس اقدام به رنگرزی آن پارچه می نمودند.

مسلما رنگ نمی توانست به قسمت های دوخته شده و یا گره زده شده ی پارچه نفوذ کند؛ به همین دلیل پس از پایان فرآیند رنگرزی، قسمت ها و بخش هایی که گره زده شده و یا دوخته شده بود رنگ را به خود نگرفته و به صورت نگاتیو در می آمد!

و چون به آن دلیل که اغلب از یک رنگ و بیشتر هم از رنگ سیاه برای این کار استفاده می شد، قسمت ها و بخش های دوخته شده و یا گره زده شده به صورت پر های کلاغ تداعی گر می شد؛ به همین دلیل این روش چاپ، کلاغی نیز نام گرفته شده بود.

در لغت نامه ی دهخدا در توضیح این لغت آمده است که کلاغی، چارقدی ابریشمی است که معمولا زنان عشایر بر سر می کنند، بخشی از روسری و جر آن، و یا دستمالی بزرگ از جنس ابریشم که مردان بر کلاه خود و نیز زنان کرد بر سر و روی خود ببندند.

شیوه ی چاپ باتیک هم اکنون علاوه بر کشور ایران، به صورت یک هنر ملی در قسمت هایی از کشور های جنوب و شرق آسیا نیز رواح یافته و مرسون شده است؛ اغلب صنعت گران از ادوات و ابزار گوناگون و متفاوت برای این چاپ استفاده می نمایند.

معروف است که هنر چاپ باتیک در منطقه ای دور افتاده در جنوب شهر تبریز که در گذشته های بسیار دور، اوشکایا نامیده می شده است، مرسوم شده است.

آغاز هنر باتیک در ایران زمین از شهر کهن تبریز و به دست استاد حسین کلاقیچی (استاد نام آشنای این هنر) بوده است.

دستگاه های چاپ روی پارچه

در صورت نیاز به شارژ کارتریج در محل به صفحه شارژ کارتریج در محل مراجعه نمایید.